کارخانه های تولید کننده نبشی در ایران

کارخانه های تولید کننده نبشی در ایران

نبشی یکی از مقاطع کاربردی است که معمولا از جنس آهن یا فولاد ساخته می‌شود. از آنجا که ایران یکی از بزرگ‌ترین تولید کنندگان فولاد در دنیاست، طبیعتا از سازندگان عمده نبشی نیز بشمار می‌رود. نبشی‌ها معمولا به شکل حرف L یا V هستند و دسته بندی‌های گوناگونی دارند. این مقاطع می‌توانند در صنایع گوناگون و ساختمان سازی بکار بروند. در این مطلب به تعریف نبشی و کارخانه‌های تولید کننده نبشی در ایران آن خواهیم پرداخت. پس با ما در بنیان فولاد شبستری همراه باشید.

 

نبشی چیست؟

نبشی که در انگلیسی به نام Angle Bar شناخته می‌شود نوعی پروفیل است که معمولا از دو ضلع عمود بر هم با یک زاویه 90 درجه ساخته می‌شود. اگر یکی از این دو ضلع که اصطلاحا بال نامیده می‌شوند، بلندتر باشد با نماد L و اگر مساوی باشند با نماد V نمایش داده می‌شوند. راه دیگر تشخیص مساوی یا نامساوی بودن بال نبشی نامگذاری عددی آن است. اگر فقط از یک عدد استفاده شده باشد، بال مساوی و اگر از دو عدد استفاده شود بال نامساوی است. برای مثال L100 یعنی هر دو بال 100 میلیمتری است و L100 * 200 یعنی یک بال 100 میلیمتر و دیگری 200 میلیمتر است. متراژ استاندارد تولید این محصول معمولا 6 متری یا 12 متری است.

نبشی چیست؟

این قطعات می‌توانند به دو روش پرسی و فابریک ساخته شوند که در نوع اول ورق بریده شده و سپس به شکل مورد نظر جوش داده می‌شود و در نوع فابریک از همان اول به شکل مورد نظر ساخته شده و قالب ریزی می‌گردند؛ البته دسته بندی‌های گوناگونی برای نبشی‌ها وجود دارد. از مهم‌ترین انواع این محصول نیز می‌توان به نبشی 2، نبشی 3، نبشی 4 و نبشی 5 اشاره کرد؛ باید خاطر نشان کرد رنج سایز نبشی‌ها بسیار گسترده‌تر از این است و حتی برخی کارخانه‌ها اقدام به تولید نبشی در سایزهای سفارشی می‌کنند.

کارخانه های تولید کننده نبشی در ایران

همانطور که اشاره شد، تولید نبشی در ایران نیاز داخلی را برطرف کرده و حتی برخی از کارخانه‌ها اقدام به صادرات این محصول می‌نمایند. مهم‌ترین دلیل این امر نیز وجود مقادیر زیاد آهن و کارخانه‌های تولید فولاد است؛ چراکه بیشترین ماده اولیه تولید نبشی فولاد است.

از طرفی استفاده گسترده از این محصول در صنایع گوناگون مثل نبشی ساختمان در نبشی کشی و یا استفاده از آن‌ها بعنوان افزاینده مقاومت در تیر و ستون‌های شهری مثل چراغ‌های راهنما و ستون‌های دوربین‌های شهری و... بازار بزرگی برای این محصول بوجود آورده که سازندگان را بیش از پیش به ساخت آن ترغیب می‌نماید. در ادامه برخی از مهم‌ترین تولید کنندگان این محصول در ایران را بررسی خواهیم کرد.

 

شرکت ذوب آهن اصفهان

تمام متخصصین در حوزه فولاد و پروفیل اتفاق نظر دارند که یکی از بزرگترین قدم‌ها در تولید محصولات فولادی در ایران پدید آمدن شرکت ذوب آهن اصفهان است. قرارداد اولیه ایجاد این شرکت در سال 1344 بین ایران و شرکت تیاژپروم اکسپورت شوروی بسته شد و پس از بررسی‌های فراوان از نظر ایمنی در برابر زلزله، خطوط ارتباطی، تامین مواد اولیه، آب و انرژی الکتریکی، عوامل فنی، اقتصادی و...  دشت طبس در 45 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان برای ساخت این مجموعه انتخاب شد.

شرکت ذوب آهن اصفهان دو سال بعد یعنی در سال 1346 به بهره برداری اولیه رسید و تا سال 1350 واحد‌های مهمی از جمله کوره بلند شماره 1، کک سازی و اگلومراسیون وارد چرخه تولید شدند و اولین محصول تولیدی این کارخانه چدن بود. یک سال بعد و در سال 1351 اولین محصولات فولادی این شرکت بواسطه راه افتادن واحد فولاد سازی و نورد با ظرفیت 550 هزار تن در سال آغاز شد و در همان سال با ایجاد کوره بلند شماره 2 و گسترش واحدهای کک سازی، آگلومراسیون، نورد و فولادسازی به 1 میلیون و 900 هزار تن در سال رسید.

فاز بعدی گسترش این کارخانه بعد از انقلاب و در سال 1367 با اضافه کردن دو ایستگاه ریخته گری ایتالیایی به انجام رسید و در سال 1369 ذوب آهن اصفهان از واحد کمپلکس فولاد بهره برداری کرد؛ اما این نیز پایان راه طرح‌های توسعه این سازمان نبود. در حال حاضر این کارخانه در دو محور سعی در توسعه و گسترش خطوط تولید خود دارد:

• پروژه‌های توسعه، نوسازی و بازسازی: در سال 1393 پروژه تولید ریل راه آهن برای بی نیاز کردن شبکه ریلی کشور از واردات استارت خورد و در سال 1395 به بهره برداری رسید. از دیگر پروژه‌های معاصر این کارخانه می‌توان به کارگاه اکسیژن سازی به منظور جدا کردن اکسیژن، ازت و آرگوت از هوا، واحد گوگرد زدایی از چدن مذاب و یک ایستگاه ریخته گری جدید با ظرفیت یک میلیون تن در سال اشاره کرد
• پروژه‌های محیط زیستی: فولاد یکی از بزرگترین تولید کننده آلاینده‌های هوا از قبیل گازهای گلخانه‌ای است. از همین رو شرکت ذوب آهن اصفهان به همت مدیرانش سعی در کاهش این آلاینده‌ها دارد. به همین دلیل طرح‌هایی برای کاهش این گازها به انجام رسیده که برخی از این طرح‌ها شامل آسپیراسیون کوره شماره 1، ایجاد تصفیه خانه پساپ صنعتی، کاهش کربن دی اکسید و میزان غبار در گاز خروجی کانورتورها، پروژه پنجگانه زیست محیطی واحد آگلومراسیون، اضافه کردن مشعل جهت سوزاندن گازهای اضافی کوره‌های بلند و کک سازی، پایش و اندازه‌گیری مداوم آلاینده‌های تولیدی با کمک اداره محیط زیست اصفهان و ایجاد فضاهای سبز در اطراف کارخانه به مساحت 16000 هکتار است.

در حال حاضر شرکت ذوب آهن اصفهان 3 میلیون و 600 هزار تن در سال ظرفیت تولید دارد که بر اساس سند توسعه 1404، در نظر دارد این میزان را به 11 میلیون تن در سال برساند و با اتکا به فناوری بومی سازی شده، جزو 5 کارخانه برتر فولاد منطقه شود. از جمله این تولیدات می‌توان به نبشی، شمش، تیرآهن، میلگرد، ناودانی، چدن، مفتول و کلاف، ریل و همچنین انواع مواد اولیه مثل کک، گسیلن، بنزن، تولوئن، کک، سرباره و ... اشاره کرد.

نبشی‌های این شرکت در سایز‌ها و ضخامت‌های مختلفی تولید می‌شوند، از جمله نبشی 3، نبشی 4، نبشی 5 الی نبشی 10 اشاره کار که با استاندارد ملی 13968-1 و استاندارد DIN EN 10056/1 تولید می‌گردند؛ این استانداردها ضامن کیفیت بالای این محصولات است. همچنین این مجموعه دارای استانداردها، گواهینامه‌ها و لوح‌های تقدیر فراوانی است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

•  گواهینامه استاندارد EN ISO 9001:2008
•  گواهینامه استاندارد ISO 9001:2008
•  گواهینامه استاندارد  ISO 10015:1999
•  گواهینامه استاندارد ISO 14001:2004
•  گواهینامه OHSAS 18001:2007
• استاندارد ملی ایران برای واحد نمونه تولید و کیفیت فرآورده‌های تولیدی
• گواهینامه رعایت حقوق مصرف کنندگان
• گواهی سیستم مدیریت کیفیت برتر
• تندیس صادرکننده برتر کشور
• تندیس شرکت برتر بورس ایران
• تندیس ملی بهره وری و تعالی سازمانی
• تندیس کیفیت برتر ملی ایران

این کیفیت و استاندارد بالا باعث شده است تا از تولیدات این سازمان در پروژه‌های بزرگی مثل ورزشگاه المپیک آتن، برج میلاد، نیروگاه عسلویه، نیروگاه اتمی بوشهر، متروی اصفهان و برخی از بزرگترین سازه‌ها و پل‌های ایران استفاده گردد. همچنین به دلیل صادرات محصولات این کارخانه به بیش از 30 کشور دنیا از جمله کشورهای همسایه و حتی کشورهای اروپای شرقی و غربی، وزن محصولات این شرکت بر اساس استانداردهای اروپایی است و نسبت به سایر کارخانه از قیمت بالاتری برخوردار است؛ اما تفاوت کیفیت محصولات تولید شده توجیه کننده این قیمت است و مشتری‌های فراوان شرکت ذوب آهن اصفهان گویای ارزش قیمت به کیفیت و وزن مقاطع تولید شده است.

 

شرکت فولاد ناب تبریز

یکی از بزرگ‌ترین نام‌ها در تولید نبشی، ناودانی و تیرآهن در ایران شرکت فولاد ناب تبریز است. این شرکت در 35 کیلومتری غرب تبریز در استان آذربایجان شرقی واقع شده و در سال 1384 به بهره برداری رسیده است. تیم مدیریت این کارخانه همواره به دنبال گسترش مجموعه بوده و از همین رو در سال 1389 خط دو تولید این مجموعه به بهره برداری رسید و ظرفیت تولید نبشی و ناودانی این کارخانه را به 450 هزار تن در سال افزایش داد.

یکی دیگر از نقاط مثبت این کارخانه ایجاد واحدهای مختلف تولید در راستای خودکفا شدن پروسه تولید از مواد اولیه تا محصول نهایی است. خطوط تولید شرکت فولاد ناب تبریز شامل کوره‌های پیش‌گرم، بستر‌های خنک کننده، استند نورد، ماشین‌های تاب گیری، ماشین‌آلات عملیات نهایی و بسته بندی اتوماتیک هستند.

در خط 1 این مجموعه، یک استند پیش نورد رفت و برگشتی و هشت استند نورد نهایی تعبیه شده که برای ساخت نبشی های 25 تا 80 میلیمتر استفاده می‌گردند. در خط 2 هم هفت استند پیش نورد و هشت استند نورد نهایی تعبیه شده که برای مقاطع سنگین 80 تا 180 میلیمتر بکار گرفته می‌شوند که از جمله محصولات تولیدی آن‌ها می‌توان به نبشی 80 تا 100 میلیمتر، ناودانی اروپایی و تیرآهن 80 تا 180 میلیمتر اشاره کرد.

از نقاط قوت دیگر این مجموعه واحد کنترل کیفی حرفه‌ای آن است. این واحد که به تجهیزات مورد نیاز برای کنترل خواص مکانیکی و آنالیز شیمیایی مجهز است، به دو بخش آزمایشگاه متالورژی و کنترل کیفیت محصول تقسیم می‌گردد.

در آزمایشگاه متالورژی کلیه محصولات در دو مرحله تست می‌گردند:

• تست خواص مکانیکی: این تست شامل کلیه خواص مکانیکی مثل تست خمش، کشش، سختی سنجی و تست ضربه است.
• تست آنالیز مواد: این تست بوسیله تجزیه مواد شیمیایی به روش اسپکتروفتومتری و یا کوانتومتری انجام می‌شود تا از کیفیت مواد بکار رفته اطمینان حاصل گردد.

واحد کنترل کیفیت محصول هم با بکارگیری نیروهای زبده در چندین ایستگاه، حین تولید و گذر از خطوط تولید، کیفیت محصول را دائما بررسی می‌کنند تا در صورت وجود محصولات نامنطبق با استانداردها از ورودشان به بخش بسته‌بندی جلوگیری کنند.

تولیدات این کارخانه از جمله نبشی‌ها بر اساس استانداردهای داخلی و بین المللی ساخته می‌گردند. از استانداردهای کشوری کسب شده توسط این واحد تولیدی می‌توان به پروانه کاربرد اجباری علامت استاندارد و استانداردهای ملی 1-13968 , 1-4477 و 16348 اشاره کرد. همچنین نبشی‌های شرکت فولاد ناب تبریز بر اساس استانداردهای Delivery standard: INSO 13968-1، Delivery standard: DIN 1025-5 و Delivery standard: GOST 8509-1993 ساخته می‌شوند.

برخی دیگر از گواهینامه‌های استاندارد این مجموعه به شرح زیر است:

• گواهینامه سیستم مدیریت کیفیت آزمایشگاه ISO 17025
• گواهینامه ایمنی و بهداشت شغلی ISO 45001: 2018
• گواهینامه مدیریت محیط زیستی ISO 14001: 2015
• گواهینامه مدیریت کیفیت ISO 9001: 2015
• واحد نمونه آموزش و ارتقا سطح تحصیلات کارکنان
• واحد نمونه ایمنی و بهداشت شغلی
• واحد نمونه تحقیق و توسعه
• واحد نمونه کنترل کیفیت
• واحد نمونه محیط زیستی

گروه صنعتی شکفته

یکی از بازیگران موثر حوزه تولید مقاطع فولادی که در شمال شرق کشور و شهر مشهد واقع شده، گروه صنعتی شکفته است. شکل‌گیری کارخانه فولاد شکفته به دهه 1330 و یک کارگاه کوچک ریخته‌گری بر می‌گردد. آغاز تبدیل این کارگاه به یک مجموعه کارخانه در دهه 1360 و با ایجاد کارخانه فولاد کبکان آغاز شد که هنوز هم بعضی فعالین این حوزه، گروه صنعتی شکفته را با همین اسم می‌شناسند. با واردات تجهیزات مورد نیاز خط نورد در سال 1388، این مجموعه به یکی از برندهای تاثیرگذار این صنعت تبدیل شد.

در حال حاضر این کارخانه ظرفیت تولید ۵۰۰ هزار تن مقاطع فولادی و ۵۰۰ هزار تن مواد اولیه در سال را دارد که با کمک کارخانه‌های زیرمجموعه و ویژن مدیریت کارخانه در آینده نزدیک علاوه بر محصولات نامبرده، ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تن کنستانتره، 1 میلیون تن گندله و 800 هزار تن آهن اسفنجی هم به تولیدات این کارخانه اضافه خواهد شد.

محصولات این کارخانه بر اساس استاندارد بین‌المللی DIN، استاندارد ملی ISIRI 13968-1 و استاندارد روسی GOST 8510 ساخته می‌شوند که کیفیت بالای آن‌ را تضمین می‌کنند.

نبشی‌های گروه صنعتی شکفته از اصلی‌ترین مقاطع تولیدی این شرکت هستند که با استفاده از فولاد کم کربن که مقاومت بالایی دارد و با استفاده از روش نورد گرم ساخته می‌شوند. این مقاطع اغلب بال مساوی هستند و از سایز نبشی 2 تا نبشی 10 و با طول استاندارد 6 متری تولید می‌شوند. از دیگر محصولات مهم این کارخانه هم می‌توان به ناودانی، ناودانی اروپایی و سپری در انواع و سایزهای گوناگون اشاره کرد.

گروه صنعتی شکفته زیرمجموعه‌های مختلفی دارد که هر بخش از خط تولید این کارخانه به یکی از این زیرمجموعه‌ها واگذار شده است. این زیرمجموعه‌ها شامل لیست زیر است:

• کارخانه فولاد الماس یزد: این کارخانه تمرکز خود را بر روی تولید نبشی و ناودانی گذاشته و قابلیت تولید 120 هزار تن محصول در سال را دارد. از محصولات این کارخانه می‌توان به نبشی 8، نبشی 10، ناودانی اروپایی 8، 10، 12، 14، 16 و ناودانی سایز 80، 100، 120، 140 و 160 اشاره کرد.
• کارخانه فولاد کبکان مشهد: این کارخانه در سال 1388 راه اندازی شده و در حال حاضر تمرکزش بر روی تولید نبشی، سپری، بیلت‌های فولادی و چهارپهلو است. ظرفیت تولید این کارخانه در حال حاضر 100 هزار تن در سال است و از محصولات این کارخانه می‌توان به شمش‌های فولادی 100*100 و 150*150 و انواع مقاطع سبک استاندارد مثل نبشی و ناودانی اشاره کرد.
• نورد فولاد خاوران: از دیگر زیرمجموعه‌های گروه صنعتی شکفته، نورد فولاد خاوران است که در سال 1375 راه اندازی شده و با ظرفیت 16 هزار تن در سال در حال بهره برداری است. در حال حاضر این کارخانه متمرکز بر تولید مقاطع فولادی نیمه سنگین مثل نبشی 8، نبشی 10، ناودانی 6، 8 و 10 است.
• نورد مقاطع فولادی: کارخانه نورد مقاطع فولادی اولین زیرمجموعه این گروه صنعتی است که در سال 1370 به بهره برداری رسیده است. ظرفیت تولید این کارخانه 20 هزار تن در سال است و به تولید نبشی و ریل راه آهن مشغول است.
• فولاد فرم تابران: راه اندازی این کارخانه در جهت خودکفایی این مجموعه به انجام رسیده است تا توانایی خدمت رسانی و تجهیز خطوط خود را بر عهده داشته باشد. از جمله کارها و محصولاتی که در این مجموعه به انجام می‌رسد می‌توان به تامین و ساخت استراکچر فلزی، طراحی و ساخت خطوط و تجهیزات نورد، خدمات ماشین سازی، تجهیزات ماشین کاری و طراحی و ساخت خطوط گندله با روش Traveling Grate اشاره کرد.
• مجتمع فولاد رشتخوار: از زیرمجموعه‌های جدیدتر گروه صنعتی شکفته می‌توان به مجتمع فولاد رشتخوار اشاره کرد که در سال 1390 به بهره‌ برداری رسید. این مجموعه ظرفیت تولید 100 هزار تن مقاطع فولادی، تولید گندله با ظرفیت 120 هزار تن، سنگ آهن و کنستانتره با ظرفیت 120 هزار تن و آهن اسفنجی و بیلت به روش احیا مستقیم با ظرفیت 800 هزار تن در سال را داراست.
• شرکت تولیدی و صنعتی فولاد قائم یزد: این مجموعه در استان یزد در سال 1386 آغاز به کار کرده است و تکمیل خطوط تولید آن تا سال 1403 به پایان خواهد رسید. ظرفیت تولید این کارخانه در حال حاضر 110 هزار تن در سال است و در آینده قادر به تولید ورق‌های صنعتی و ساختمانی تا عرض 1000، تسمه‌های صنعتی و ساختمانی و گردهای صنعتی با قطر 80 تا 180 است.
• شرکت نیروگستران ناظران مشهد
• شرکت همگر صنعت فولاد پاسارگاد

 

کارخانه فولاد کوهپایه

از دیگر شرکت‌های خوب در زمینه تولید مقاطع فولادی مثل نبشی کارخانه فولاد اصفهان است که فعالیت خود را از سال 1382 آغاز کرده است. این شرکت جزوی از مجموعه‌ تولید کنندگان شرکت اعتماد سرمایه پرتوا و شرکت کالوپ است. خطوط تولید این کارخانه وارداتی و ساخت کشور ایتالیا است که یکی از قوی‌ترین تولید کنندگان در این زمینه است.

محصول اولیه این شرکت نبشی فولادی است و با برند اسپیرال در بازار عرضه می‌گردد. از دیگر محصولات کارخانه فولاد کوهپایه می‌توان به ناودانی، سپری، و تسمه اشاره کرد که با برند پرتوا عرضه می‌شوند. ظرفیت تولید این مجموعه در حال حاضر 120 هزار تن در سال است.

نبشی‌های این مجموعه از سایز نبشی 2 شروع شده و تا نبشی 6 تولید می‌شود و بر اساس استاندارد ملی IRSIR1792 و IRSIR1794 تولید می‌گردند. سپری، ناودانی و تسمه تولیدی این کارخانه هم سایزهای مختلفی دارد؛ البته باید خاطر نشان کرد که یکی از بزرگترین امتیازات این کارخانه امکان سفارش انواع مقاطع سفارشی در هر سایز و شکلی است.

 

شرکت نورد آریان فولاد

مجموعه بعدی که به شرح آن خواهیم پرداخت شرکت نورد آریان فولاد است. این شرکت در سال 1380 در استان قزوین فعالیت خود را شروع نموده و هدفش از همان ابتدا تولید مقاطع فولادی مثل نبشی، تیرآهن، ناودانی، میلگرد و ریل است و به دلیل برنامه ریزی صحیح در این زمینه در حدود 20 سال تبدیل به یکی از بازیگران قدرتمند این حوزه شده است.

یکی از مزیت‌های مهم این شرکت که باعث بالا رفتن کیفیت محصولاتش شده، واردات تجهیزات تولید از کارخانه مانیسمان دماگ آلمان، شرکت دانیلی ایتالیا و NNK ژاپن است. این ماشین‌ آلات نه تنها ضامن کیفیت برتر محصولات تولیدی هستند، بلکه از نظر محیط زیستی نیز این شرکت را به یکی از قوی‌ترین مجموعه‌های فولادی کشور تبدیل کرده است. از دیگر مزیت‌های برتر این شرکت نزدیکی به بازار تهران و شمال کشور است که هزینه جابجایی به این مناطق را به حداقل رسانده.

ظرفیت تولید این کارخانه در حال حاضر بیش از 2 میلیون تن در سال است که در سه خط تولید مختلف صورت می‌پذیرد. خط تولید 1 این کارخانه 520 هزار تن در سال است که شامل نبشی سبک و تسمه فولادی است. در خط دو با ظرفیت 500 هزار تن نبشی، تسمه، ناودانی، تیرآهن و ریل تولید می‌گردد و در خط سه نیز که واحد ریخته‌گری و ذوب است حدود 1 میلیون تن در سال تولید انجام می‌پذیرد. کیفیت بالای این محصولات که بر اساس استانداردهای روز دنیا و ایران تولید می‌گردند، باعث شده این کارخانه بتواند به کشورهای همسایه مثل افغانستان، ارمنستان و ترکیه صادرات داشته باشد.

سایر کارخانه های تولید کننده نبشی در ایران

اغلب مجموعه‌های فولاد ایران مقاطع مختلفی از جمله نبشی را تولید می‌کنند؛ ولی برخی کارخانه‌ها مثل 5 کارخانه‌ای که در بالا اشاره شد تمرکز بیشتری بر روی تولید نبشی دارند. از دیگر کارخانه‌های تولید کننده نبشی می‌توان به مجموعه‌های زیر اشاره کرد:

• کارخانه فولاد سازان سپاهان اصفهان
• شرکت ظهوریان مشهد
• مجتمع صبا فولاد منظومه
• کارخانه نورد فولاد تهران
• مجتمع فولاد اصفهان
• کارخانه نبشی فولاد ابهر
• شرکت نبشی ماهان سمنان
• شرکت نبشی آونگان

 

نتیجه گیری

همانطور که گفته شد، نبشی یکی از پر استفاده‌ترین مقاطع فولادی تولیدی کشورمان است و در ابتدا چیستی این مقاطع را شرح دادیم تا درک بهتری در مورد این که این کارخانه‌ها چه چیزی تولید می‌کنند داشته باشید. سپس 5 مورد از کارخانه های تولید کننده نبشی در را به طور مشروح معرفی کردیم و در آخر چند مجموعه دیگر فعال در این زمینه را نام بردیم.

جهت آشنایی بیشتر با قیمت و وزن انواع نبشی و سایر مقاطع فولادی می‌توانید از وبسایت بنیان فولاد شبستری بازدید کنید و یا با همکاران ما در واحد فروش و مشاوره تماس بگیرید